Tìm hiểu về luật chơi chứng khoán cho người mới bắt đầu

Chứng khoán được xem như là một kênh đầu tư có mức sinh lời cao, nên ngày càng có nhiều người mạnh dạn đầu tư vào lĩnh vực này. Đối với những người có kinh nghiệm lâu năm thì không sao nhưng còn đối với những người mới bắt đầu thì bắt buộc các bạn phải nắm được luật chơi chứng khoán.

Tìm hiểu định nghĩa về chứng khoán

Chứng khoán là gì?

• Chứng khoán là bằng chứng xác nhận sở hữu hợp pháp của người sở hữu với tài sản hoặc phần vốn của công ty hay tổ chức phát hành.
• Trên thị trường Việt Nam, chứng khoán gồm 2 loại là cổ phiếu và trái phiếu. Thông thường khi nói về đầu tư chứng khoán hoặc chơi chứng khoán thì thường là đề cập đến đầu tư cổ phiếu.

Chứng khoán là gì?

Cổ phiếu là gì?

• Đây là loại giấy tờ chứng nhận số tiền nhà đầu tư góp vốn vào 1 công ty cổ phần.
• Người nắm giữ cổ phiếu được gọi là cổ đông của công ty.

Lợi nhuận đầu tư chứng khoán đến từ đâu?

Lợi nhuận từ chênh lệch giá mua bán chứng khoán

Khi mua/bán cổ phiếu, lợi nhuận của bạn sẽ được tính bằng sự chênh lệch giữa giá mua và giá bán.

Lãi/lỗ = (Giá bán – giá mua) x Số lượng – (Thuế + Phí dịch vụ)

Ví dụ:

• Số lượng cổ phiếu: 2000
• Giá mua: 30.000vnđ
• Giá bán: 35.000vnđ
• Thuế: 0,1% giá trị giao dịch
• Phí giao dịch: 0,15% giá trị giao dịch

Suy ra: Phí giao dịch mua = 2000 x 30.000 x 0,15%= 90.000

Phí giao dịch bán = 2000 x 35.000 x 0,15% = 105.000

Thuế = 2000 x 35.000 x 0,1% = 70.000

Lợi nhuận = (35.000 – 30.000) x 2000 – (90.000 + 70.000 + 105.000) = 9,735 triệu

Lợi nhuận từ công ty trả cho cổ đông

• Nếu công ty kinh doanh có lãi thì sẽ phải tri trả cho cổ đông – những người nắm giữ cổ phiếu của công ty.
• Lợi nhuận được tính phụ thuộc vào số cổ phiếu và giá công ty chi trả cho cổ phiếu đó.

Tìm hiểu các thuật ngữ trong đầu tư chứng khoán

Khái niệm lệnh ATO, ATC – Phiên khớp lệnh định kỳ

• Phiên khớp lệnh định kỳ diễn ra vào 15 phút đầu tiên và 15 phút cuối cùng của 1 ngày giao dịch.
• Mục đích của phiên khớp lệnh định kỳ là xác định mức giá mở cửa và mức giá đóng cửa của 1 ngày giao dịch.
• Trong các phiên giao dịch này, mức giá mở/đóng cửa được xác định dựa trên mức giá mà tại đó khối lượng khớp lệnh là lớn nhất. Các lệnh ATO (At-the-open) và ATC (At-the-close) sẽ được sử dụng trong phiên khớp lệnh định kỳ.
• Đây là 2 loại lệnh chỉ có khối lượng mà không có mức giá cố định, và được ưu tiên khớp trước tất cả những loại lệnh khác.

Ví dụ: Ở phiên khớp lệnh mở ATO ngày 14/10/2022, mình có danh sách lệnh cổ phiếu A như sau:

Đơn vị: Nghìn đồng

Phiên khớp lệnh liên tục – LO

• Đây là phiên giao dịch mà các lệnh mua/bán sẽ được khớp ngay lập tức sau khi nhập vào hệ thống.
• Loại lệnh được sử dụng nhiều nhất là lệnh LO (hay, lệnh giới hạn, limited order).
• Lệnh LO là lệnh yêu cầu mua hoặc bán tại 1 mức giá xác định (mức giá bạn đặt) hoặc TỐT HƠN.

Một số lệnh khác

• Ngoài 3 lệnh trên còn một số lệnh được sử dụng trong các phiên khớp lệnh liên tục bao gồm: MP, MTL, MOK, MAK,…
• Trên thực tế, người chơi mới không nhất thiết phải biết hết các lệnh trên, 3 lệnh ATO, ATC và LO vẫn là 3 lệnh cần được biết đầu tiên.

Chứng khoán phái sinh

• Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, trong đó xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.

Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh

• Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh (sau đây gọi là tài sản cơ sở) là chứng khoán, chỉ số chứng khoán hoặc tài sản khác theo quy định của Chính phủ được sử dụng làm cơ sở để xác định giá trị chứng khoán phái sinh.

Hợp đồng quyền chọn

Hợp đồng quyền chọn là loại chứng khoán phái sinh, xác nhận quyền của người mua và nghĩa vụ của người bán để thực hiện một trong các giao dịch sau đây:

• Mua hoặc bán số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá thực hiện đã được xác định tại thời điểm trước hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai;
• Thanh toán khoản chênh lệch giữa giá trị tài sản cơ sở đã được xác định tại thời điểm giao kết hợp đồng và giá trị tài sản cơ sở tại thời điểm trước hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.

Hợp đồng tương lai

Hợp đồng tương lai là loại chứng khoán phái sinh niêm yết, xác nhận cam kết giữa các bên để thực hiện một trong các giao dịch sau đây:

• Mua hoặc bán số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định vào ngày đã xác định trong tương lai;
• Thanh toán khoản chênh lệch giữa giá trị tài sản cơ sở đã được xác định tại thời điểm giao kết hợp đồng và giá trị tài sản cơ sở vào ngày đã xác định trong tương lai.

Hợp đồng kỳ hạn

Hợp đồng kỳ hạn là loại chứng khoán phái sinh giao dịch thỏa thuận, xác nhận cam kết giữa các bên về việc mua hoặc bán số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định vào ngày đã xác định trong tương lai.

Hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán

• Hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán bao gồm hoạt động chào bán, niêm yết, giao dịch, kinh doanh, đầu tư chứng khoán, cung cấp dịch vụ về chứng khoán, công bố thông tin, quản trị công ty đại chúng và các hoạt động khác được quy định tại Luật chứng khoán 2019.

Đầu tư chứng khoán

• Đầu tư chứng khoán là việc mua, bán, nắm giữ chứng khoán của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.

Nhà đầu tư chứng khoán

• Nhà đầu tư là tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư trên thị trường chứng khoán.

Kinh doanh chứng khoán

• Kinh doanh chứng khoán là việc thực hiện nghiệp vụ môi giới chứng khoán, tự doanh chứng khoán, bảo lãnh phát hành chứng khoán, tư vấn đầu tư chứng khoán, quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, quản lý danh mục đầu tư chứng khoán và cung cấp dịch vụ về chứng khoán.

Môi giới chứng khoán

• Môi giới chứng khoán là việc làm trung gian thực hiện mua, bán chứng khoán cho khách hàng.

Chào bán chứng khoán ra công chúng

Chào bán chứng khoán ra công chúng là việc chào bán chứng khoán theo một trong các phương thức sau đây:

• Chào bán thông qua phương tiện thông tin đại chúng;
• Chào bán cho từ 100 nhà đầu tư trở lên, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp;
• Chào bán cho các nhà đầu tư không xác định.

Chào bán chứng khoán riêng lẻ

Chào bán chứng khoán riêng lẻ là việc chào bán chứng khoán không thuộc trường hợp quy định tại điểm a khoản 19 Điều này và theo một trong các phương thức sau đây:

• Chào bán cho dưới 100 nhà đầu tư, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp;
• Chỉ chào bán cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Chào bán chứng khoán riêng lẻ

Cách mở tài khoản chứng khoán

Các công ty chứng khoán có thể mở tài khoản chứng khoán cho khách hàng dưới hai hình thức là mở tài khoản trực tuyến và mở tài khoản trực tiếp.

Mở tài khoản chứng khoán online

Mở tài khoản chứng khoán trực tiếp

Để mở tài khoản, bạn có thể đến trực tiếp chi nhánh và phòng giao dịch của công ty chứng khoán. Tại mỗi công ty chứng khoán sẽ có những quy định và yêu cầu về giấy tờ đối với khách hàng khi mở tài khoản khác nhau. Tuy nhiên, thông thường các nhà đầu tư F0 khi mở tài khoản chứng khoán cần có chứng minh nhân dân hoặc căn cước còn hiệu lực.

Mở tài khoản chứng khoán online

Các khách hàng không nhất thiết phải trực tiếp đến công ty chứng khoán mà có thể mở tài khoản chứng khoán ngay tại nhà. Hiện này hầu như tất cả các công ty chứng khoán đều có hệ thống hỗ trợ cho nhà đầu tư mở tài khoản chứng khoán online.

Tuỳ vào từng đơn vị công ty chứng khoán nhà đầu tư lựa chọn mà bạn tải ứng dụng hay truy cập vào website của công ty chứng khoán để mở tài khoản. Nhà đầu tư cần chuẩn bị cho mình điện thoại di động để nhận mật khẩu OTP và chứng minh nhân dân (hoặc căn cước công dân). Bên cạnh đó, một số công ty chứng khoán còn xác định danh tính khách hàng online bằng cách yêu cầu nhận diện khuôn mặt thông qua camera điện thoại hoặc máy tính.

Để tạo tài khoản chứng khoán, các khách hàng cần cung cấp các thông tin cơ bản như: số điện thoại, họ tên, email hay địa chỉ… Ngoài ra, người nhà đầu tư cần cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng của mình để có thể thực hiện các thao tác chuyển tiền từ tài khoản chứng khoán khi muốn nạp hay rút tiền.

Sau các bước trên, bạn đã thành công mở tài khoản chứng khoán.

Tuy nhiên, sau đó công ty chứng khoán sẽ gửi mail cho bạn để yêu cầu hoàn tất thêm hồ sơ để có thể hoàn tất đầy đủ và cập nhật trọn vẹn các tính năng cho tài khoản. Hồ sơ cần chuẩn bị bao gồm: một bản photo chứng minh nhân dân (căn cước công dân), cùng với bản cứng sử dụng dịch vụ giao dịch chứng khoán và đăng ký mở tài khoản đã ký tên đầy đủ. Sau đó, gửi cho nhân viên môi giới, gửi đến phòng giao dịch của công ty chứng khoán qua đường bưu điện hay gửi trực tiếp chi nhánh.

Kể từ khi mở tài khoản chứng khoán online thành công, khách hàng được yêu cầu là phải hoàn thiện hồ sơ đã nêu trên trong thời gian nhất định (tùy theo điều khoản của từng công ty). Trong trường hợp khách hàng chưa kịp hoàn thiện hồ sơ trong khoản thời gian này, công ty chứng khoán có thể chặn các chức năng về đặt lệnh hay gián đoạn giao dịch trên hệ thống đối với tài khoản này.

Cách xem bảng chứng khoán

Bảng giá chứng khoán là nơi thể hiện mức giá mua/bán và khối lượng mua/bán mà mọi người đặt lệnh trên sàn.

Từ đó, nếu bạn có nhu cầu mua/bán cổ phiếu nào đó, bạn sẽ biết được mình cần mua hoặc cần bán ở mức giá nào thì phù hợp.

Mỗi công ty chứng khoán sẽ có 1 bảng giá chứng khoán riêng với

Ví dụ: Bảng giá chứng khoán của Công ty chứng khoán Rồng Việt

Bảng giá chứng khoán của CTCK Vndirect

Cách xem thời gian giao dịch trên sàn

Bất kỳ một thị trường hay sàn giao dịch nào cũng đều có “luật chơi” hay những quy định riêng của nó. Và đương nhiên khi bạn tham gia vào thì bạn phải tuân thủ.

Ở Việt Nam hiện tại có 3 sàn giao dịch chứng khoán. Sàn giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE), Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và sàn UPCOM, ở đây mình sẽ gọi tắt là sàn.

Chú ý: về bản chất UPCOM là không được coi là 1 sàn giao dịch (hay, exchange). UPCOM viết tắt của Unlisted Public Company Market. Là nơi giao dịch cho những công ty đại chúng chưa niêm yết.

Các sàn đều mở cửa vào các ngày làm việc trong tuần từ thứ 2 đến thứ 6. Tất nhiên là trừ những ngày lễ, Tết.

Thời gian giao dịch trong ngày từ 9:00 sáng đến 2:45 chiều. Trong đó có khoảng thời gian nghỉ trưa từ 11:30 sáng đến 1:00 chiều.

Tìm kiếm thông tin về cổ phiếu ở đâu?

Cập nhật tin tức về cổ phiếu tại FireAnt

Các tips hiệu quả để bắt đầu đầu tư chứng khoán

• Hiểu bản chất của đầu tư chứng khoán
• Tìm hiểu về phân tích tài chính và công ty mục tiêu
• Quản lý rủi ro
• Bắt đầu nhỏ, một khoản mà dù trong trường hợp thua lỗ sẽ không ảnh hưởng tới cuộc sống của bạn.
• Lựa chọn một công ty chứng khoán để đồng hành

Cần bao nhiêu tiền để chơi chứng khoán?

Điều đầu tiên về luật chơi chứng khoán cho người mới bắt đầu cần tìm hiểu đó chính là cần bao nhiêu tiền để chơi chứng khoán? Thực ra, nếu như xét đến khái niệm chuyên môn thì cổ phiếu cũng được xem như là một loại hàng hóa thông thường trong đời sống hàng ngày. Còn sàn giao dịch chứng khoán thì giống như là một cái chợ, là nơi để cho mọi người tiến hành trao đổi, mua bán hàng hóa. Mỗi 1 cổ phiếu cũng giống như mỗi một mặt hàng sẽ có một mức giá riêng của mình, mức giá cũng rất bình dân, thấp nhất là vài trăm nghìn đồng, cao nhất cũng chỉ vài trăm nghìn đồng mà thôi.

Tìm hiểu thêm: Muốn chơi chứng khoán thì cần phải có bao nhiêu tiền?

Cụ thể, trên thị trường chứng khoán hiện nay, cổ phiếu có thị giá cao nhất là SAB của Tổng công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) với giá là 209.000 đồng.

Bạn chỉ cần lưu ý một điều rằng, số cổ phiếu tối thiểu mà bạn có thể mua được trên sàn UPCoM và HNX là 100 cổ phiếu, còn trên sàn HoSE là 10 cổ phiếu.

Chẳng hạn, theo luật chơi chứng khoán thì đối với cổ phiếu SAB niêm yết trên sàn HoSE, bạn cần bỏ ra 2.090.000 đồng để sở hữu 10 cổ phiếu này. Hay như cổ phiếu FLC niêm yết trên sàn HoSE, hiện có mức giá 6.070 đồng thì để sở hữu 10 cổ phiếu này, bạn chỉ cần bỏ ra 60.700 đồng.

Điểm cần phải lưu ý thứ hai đối với những người mới chơi chứng khoán là số cổ phiếu mua vào phải là bội số của 100 đối với sàn UPCoM và HNX và bội số của 10 đối với sàn HoSE. Chính vì thế mà bạn không thể đặt lệnh mua 15 cổ phiếu SAB mà chỉ có thể đặt lệnh mua 10, 20, 30,…. cổ phiếu mà thôi. Hay như trên sàn UPCoM và HNX là 100, 200, 300,… cổ phiếu.

Trước khi mua cổ phiếu thì các nhà đầu tư cần phải nắm bắt được luật chơi chứng khoán để có được cho mình phương án đầu tư hiệu quả nhất.

Những sai lầm cần chú ý cho người mới chơi chứng khoán

• Sai lầm đầu tiên mà nhiều nhà đầu tư thường hay mắc phải đó chính là việc nhầm lẫn về chuyện đắt – rẻ của các loại cổ phiếu khác nhau. Tuy nhiên, bạn cần phải phân tích, xem xét các vấn đề cho thật kỹ lưỡng trước khi quyết định mua cổ phiếu. Kỳ thực, nếu chỉ xét riêng thị giá không thôi thì không thể xác định được việc đắt – rẻ, mà phải xem xét tương quan thị giá với lợi nhuận, giá trị sổ sách, tiềm năng tăng trưởng…
• Xét theo luật chơi chứng khoán hiện nay thì sai lầm thứ hai mà nhiều người thường hay mắc phải khi chơi chứng khoán đó chính là không để ý đến thanh khoản của cổ phiếu. Điều này vô cùng quan trọng, vì nếu như các cổ phiếu có thanh khoản thấp sẽ rất dễ bị thao túng giá, bởi chi phí thao túng rất thấp. Còn đối với những loại cổ phiếu thanh khoản gần như bằng 0 thì bạn hoàn toàn có thể nâng thị giá chỉ bằng động tác mua vào 10 cổ phiếu đó với giá cao.
• Sai lầm thứ ba là mua cổ phiếu theo tin đồn, theo phong trào đây là điều hoàn toàn không nên và được cho là kém thông minh vì nó mang lại sự rủi ro rất cao và không mang tính lâu dài. Hãy nhớ, khi mới chơi chứng khoán, thì bạn mới chỉ là “thỏ non” và nếu như không tỉnh táo thì bạn rất dễ bị các “sói già” trên thị trường dắt mũi.

Xem thêm: THEO QUY ĐỊNH CỦA QUỐC HỘI THÌ LUẬT CHỨNG KHOÁN CÓ HIỆU LỰC NĂM NÀO?

Vậy nên, các chuyên gia kinh tế tài chính của TheBank đưa ra lời khuyên cho những người mới bắt đầu chơi chứng khoán đó chính là cần phải nắm thật chắc luật chơi chứng khoán trên thị trường hiện nay. Cần phải tìm hiểu rõ các thông tin về các loại cổ phiếu khác nhau, tham khảo ý kiến từ các chuyên gia, các nguồn tin đáng tin cậy để có được cho mình phương án đầu tư hiệu quả nhất.

Please follow and like us: